• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

Edebiyat Gazetesi

Kültür Sanat Edebiyat Haber Gazetesi

Beste Bekir
bestebekir@hotmail.com
EDEBİYAT NEDİR?
10/02/2021
      Edebiyat, sanatsal bir ifade olarak, duygulara, bakış açılarına ve anlatım tekniklerine dayanarak belirli bir yazarın veya sanatçının bakış açısından gerçeği estetik kurallar çerçevesinde yeniden yaratmayı amaçlar. Farklı bir bakış açısından bakıldığında ise edebiyatı, tüm insanlığı kucaklayan, toplumlara ayna tutup yol gösteren, estetik değerlere sahip bir öğretmen olarak tanımlamamız mümkündür. Edebiyat kelimesi, Arapça adabiyyāt kelimesinden gelir. Sözlükteki anlamı ise görgü, terbiye, konuk ağırlama adabıdır. Ayrıca usül, yol, yordam anlamına gelen adab kelimesinin çoğul hâlidir. Batı dillerinde ise literatür olarak bilinen edebiyat teriminin kökeni, 'harf' anlamına gelen Latince litteradan türemiştir.

      Edebiyat, ana kaynak olarak yazılı veya sözlü dili kullanan sanatsal bir ifade biçimidir. Kelimeyi estetik açıdan kullanan yazarın vizyonunu ortaya çıkardığı için bir sanat olarak kabul edilir. Kökeni, teması ve önemi nedeniyle evrensel kültürün odak noktası olan edebi eserleri çeşitli kültürel ifadelerin birer parçası olarak derlemeyi mümkün kılan sözlü gelenek de edebiyata dahildir.

      Edebiyat teriminin tanımı zaman içinde gelişir. Lirik, epik ya da drama olarak tabir edebileceğimiz tüm edebi eserler on yedinci yüzyıl boyunca şiir olarak adlandırılır. XVIII. yüzyıldan itibaren ise edebiyat terimi kullanılmaya başlar. Ancak terimin günümüzdeki anlamını alması XIX. yüzyılı bulur. XX. yüzyıla gelindiğinde, edebiyatı diğer söylemlerden ayıran Rus dilbilimci ve kuramcı Roman Jakobson dilin şiirsel işlevi ve dilbilimsel üslup gibi özellikleri üzerine çalışarak önemli dilbilim çalışmalarıyla ünlü entelektüel bir hareket olan Rus biçimciliğinin temsilcisi olur.

      Bir başka dilbilimci ve yazar José de Nicola "Dilbilim" isimli makalesinde dilin şiirsel işlevi ile ilgili şu ifadelere yer verir: "Bir metni edebi yapan şey, gönderenin anlam yüklü sözcüklerle mesajın kendisine odaklandığında ortaya çıkan dilin şiirsel işlevidir." Ayrıca Nicola bir edebi eserin kompozisyonunda sadece biçimsel yönünün değil, aynı zamanda içeriğinin de önemli olduğunu vurgular.

      O zaman aklımıza bir soru takılır. Yazılan her şey için edebi metin diyebilir miyiz? Elbette ki hayır. Kitap olarak basılmış her metnin edebiyat olduğunu düşünmek yanlış olur; çünkü yayınlanan her metin ya da kitap edebi bir karaktere sahip değildir.

      Acaba ünlü yazarlar edebiyatı ve yazmak eylemini nasıl tasvir etmişler? Yazımı onların görüşlerine yer vererek sonlandırıyorum:

 

  • Bill Adler: "Yazmak dünyadaki en yalnız meslek"
  • Robert Martin Adams: "Edebiyat, doğası gereği dünün varsayımlarını ve bugünün basmakalıp sözlerini sorgulamaya mahkûmdur."
  • Isabel Allende: "Yazmak benim için tığ işi gibidir. Her zaman bir noktayı kaçıracağımdan korkarım."
  • Ernest Hemingway: "Bazı yazarlar yalnızca başka bir yazarın bir cümle yazmasına yardımcı olmak için doğarlar. Ancak bir yazar kendinden önceki bir klasikten türetilemez."
  • Alfredo Conde: "Yazar olmak, hayatı ölümden çalmaktır."
  • Dostoyevski: "Edebiyat bir resimdir, daha doğrusu hem resim hem de aynadır. Duygunun ifade edilmesidir, ince bir eleştiridir, öğretici bir belgedir."
  • Umberto Eco: "Yazarın erişilemez niyeti ile okuyucunun tartışmalı niyeti arasında, savunulamaz bir yorumu reddeden metnin şeffaf niyeti vardır."
  • Ilya Ehrenburg: "Yazar, iddia makamının veya savunmanın tanığı ile karşılaştırılabilir, çünkü mahkemedeki bir tanık gibi, başkalarının gözünden kaçan bazı şeyleri algılar."
  • Julio Cortázar: "Olağandışı olan, edebi yaratımların çok küçük bir kısmında bulunur ve bu kesinlikle edebiyatın özüdür."
  • Jorge Luis Borges: "Her yazar seleflerini yaratır."
  • Gabriel García Márquez: "Bir yazarın kitaplarını sattırmak için yapabileceği tek doğru şey onları iyi yazmaktır."
  • Cyril Connolly: "Düşünce var olduğu sürece kelimeler canlıdır ve edebiyat yaşamdan değil, hayata doğru bir kaçış haline gelir."
  • Jean Paul Sartre: "Sanatsal yaratışın belli başlı dürtülerinden biri, hiç kuşkusuz dünyaya oranla daha değerli olduğumuzu duyma gereksinimidir.(...)Yazmayı düşünen bütün gençlere şu ilke sorusunu sormaz mıyız hep: ‘Söylenecek bir şeyiniz var mı?' Bunun anlamı şudur: Başkalarına aktarılacak kadar değerli bir şeyiniz var mı?"
  • Yaşar Kemal: "Bir yazarın sorunu yalnızca umut vermek değildir. İnsanların yaşadığı derin ve birbirinden farklı sorunlar vardır. Onun için bir yazar insanların macerasını çok iyi bilmelidir. Ancak insanların macerasını çok iyi bilen bir yazar iyi bir yazardır."

 



1118 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

POSTKOLONYAL EDEBİYAT: KİMLİK, AİDİYET VE DİRENİŞ ANALİZİ - 23/08/2023
Sömürgeciliğin bıraktığı sorunları felsefi ve edebi teoriyle açıklayan edebi akıma postkolonyalizm denir.
İNSANCIL EDEBİYAT - 18/12/2021
Edebiyat ideolojilerüstüdür, ideolojik ya da başka birtakım kalıplara sığdırılamayacak denli engin bir okyanustur.
FELSEFEDEN ŞİİRE UZANAN YOL: ORUÇ ARUOBA - 11/07/2021
Ahmet Oruç Aruoba, 14 Temmuz 1948'de Kocaeli'nin Karamürsel ilçesinde dünyaya gelir. Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu Fahri Aruoba ile şair, gazeteci Muazzez Kaptanoğlu'nun üç çocuğundan biridir.
DİRİM - 02/06/2021
Hayalin Işıltılar İklimi'nden "Dirim" isimli şiiri...
KADININ ŞİİRSEL SESİ: GABRIELA MISTRAL - 12/05/2021
"Öpücükler" şiiri, en popüler şiirlerinden biri olmasının yanı sıra, Gabriela Mistral'ın ruhunun şiirselliğini de gözler önüne sermektedir.
"SEVME SANATI" ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME - 26/04/2021
Erich Fromm'un 1956'da yayınlanan "Sevme Sanatı" adlı kitabı, bir kitaptan daha fazlasıdır. Birkaç nesil için ilham kaynağı olan bu yapıt, hâlen güncelliğini korumaktadır.
BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİĞİN ÖDÜLLÜ YAZARI - 11/04/2021
Halk arasında Gabo veya Gabito olarak bilinen Gabriel Garcia Marquez, Latin Amerika'nın en önemli edebiyatçılarından biridir ve büyülü gerçekçiliğin bir temsilcisi olarak anılan Kolombiyalı bir yazar, gazeteci, şair, editör ve senaristtir.
MODERNİZME BİR BAŞKALDIRI: ULTRAİZM - 27/03/2021
Edebi ultraizm, I. Dünya Savaşı'nın sonunda ortaya çıkan bir İspanya ve Latin Amerika kökenli harekettir. Ultraist hareketin temel amacı, modernizme ve 98 Kuşağı'na karşı cephe oluşturmaktır.
HAYATA TUTUNAMAYAN ŞAİR: GEORG TRAKL - 17/03/2021
Trakl şiirlerinde çürüme, yalnızlık ve ölüm düşüncelerini âdeta ete kemiğe bürüyerek biçimsel ve tonal güzellikle birleştirir. Özellikle geç dönem şiirleri kıyamet duygusu ile karakterize edilir ve yaklaşan bir felaket hissini aktarır.
 Devamı